Je leeft niet om te werken

De directie van ProRail loopt regelmatig veiligheidsrondes bij projecten, verkeersleiding en andere belangrijke ProRail-plaatsen. Vandaag loop ik mee met Pier Eringa die een bezoek brengt aan een deel van ons mega spoorproject OV Saal. Aan de Duivendrechtzijde van dit project worden meer sporen aangelegd.

Meer treinen

Het is een stevige wandeling vanaf station Duivendrecht. De wind snijdt en het vriest. Met een frisse neus betreden we het terrein van BAM Combinatie Amstelspoor. Onmiskenbaar een spoorbouwplaats. We worden verwelkomd door stapels bielzen en bovenleidingsportalen, die daar klaar liggen op weg naar een nieuw leven. Het project nadert zijn afronding. Dit voorjaar is er nog een grote spoorafsluiting en worden de nieuwe sporen aangesloten op het bestaande netwerk. Zo kunnen er in de toekomst meer treinen rijden van en naar Schiphol.   

De kamer der kamers

We beginnen de ochtend met een gesprek over veiligheid in de bouwkeet. Een lekkere warme en behaaglijke plek met koffie. Veiligheidstechnisch gezien ook de belangrijkste plek. Iedereen die hier komt werken, krijgt her een uitgebreide veiligheidsinstructie. Deze kamer niet gezien? Dan kun je niet aan het werk. 

Hoge lat loont

De projectorganisatie is trots. En terecht. De aanpak van ProRail en de bouwcombinatie loont. Door de lat hoog te leggen, valt het aantal incidenten fors lager uit dan de norm. Terwijl ruim een jaar geleden al zo’n 3000 mensen een miljoen uren hadden gewerkt aan de spooruitbreiding is er tot nu toe welgeteld één incident met verzuim geweest. 'Iemand viel van twee meter hoogte van een machine. Gelukkig bleef de schade beperkt tot een pijnlijke heup,' vertelt Faisel Baboe, veiligheidskundige op de bouwplaats.

Mindset

Hoe valt het succes te verklaren? Het is vooral een goede mindset begrijp ik. 'Je werkt om te leven', en niet andersom vertelt Chris van den Berg van ProRail. Plus: een gezonde aanspreekcultuur en controle. Minstens eens per week zijn er observatierondes, waarbij vooral ook de medewerkers op de bouwplaats hun ogen en oren gebruiken. Faisel bijvoorbeeld gaat vaak met de werkvoorbereider en uitvoerder naar buiten, ter plekke bekijkt hij of een klus veilig kan worden uitgevoerd. Risico’s en bedreigingen moet je wél zien. Anders heeft het niet zoveel zin.

Veiligheidsladder

Maar de eerste slag is een daalder waard. Nog voordat het project een eerste schop in de grond zet, moet er goed nagedacht zijn over veiligheid. De veiligheidsladder van ProRail helpt ook enorm bij het vergroten van dit veiligheidsbewustzijn. En dat maakt mij dan weer trots. Hoe hoger de trede die een leverancier bereikt, hoe meer kans op het binnenslepen van een project. En om het niveau te behouden, moet je niet alleen de juiste protocollen volgen, maar ook actief en aantoonbaar discussies voeren in de branche over veiligheid. 

Kiezen tussen veilig en tempo

Veilig werken en tegelijk tempo maken, dat schuurt soms in de beleving van de ploegen die buiten werken. Deze discussie blijkt vandaag superactueel. In Den Bosch wordt op het moment van onze veiligheidsronde hard gewerkt om een kapotgereden bovenleiding te repareren. Na een nacht werken in de vrieskou blijkt de schade groter dan eerder gedacht. Ga je dan voor veilig werken of het snel beschikbaar stellen van het spoor? Het eerste natuurlijk, daar zijn we het allemaal over eens. Maar wordt deze discussie goed genoeg gevoerd? Want op het spoor werken loyale mensen die graag een stapje extra zetten. Iedereen voelt dat de treinen snel weer moeten rijden. En daar moeten we een goede balans in vinden, waarbij uitgangspunt is dat mensen veilig naar huis terugkeren van een spoorklus. 

Veiligheid voor productie

'Veiligheid gaat vóór productie. We accepteren niet dat mensen zichzelf of anderen in gevaar brengen, en daarmee indirect ook de voortgang van het project.' Onttrekt iemand zich aan de werkafspraken, dan volgt een waarschuwing. In het ergste geval moet een medewerker zijn biezen pakken. 

Naar buiten!

En dan is het eindelijk zover. We mogen met onze voeten de ballast in! Veiligheidschoenen damesmodel, check. Helm, check. Geel hesje, check. Op veilige afstand van het spoor, liggen de hagelnieuwe sporen er puik bij. Ik tuur in de verte en denk aan de nieuwe capaciteitsverdeling van volgend jaar. Dan gaan de reizigers de vruchten gaan plukken van deze monsterklus aan het spoor. 

Thuisfront

Maar voor het zover is, is er nog veel werk te doen. We bezoeken een relaishuis en het aantal b- relais, draadjes en knopjes duizelen me. Ik sta hier in het hart van de aansturing van seinen en wissels van dat nieuwe stuk spoor. Het mantra: wij lenen mensen van het thuisfront, komt daar bij mij binnen. Het werken met electriciteit en hoogspanning vind ik erg spannend. Electrocutiegevaar is groot op het spoor. In gedachten ben ik bij mijn eigen gezin. Mijn jongste zoon laten we hier nooit binnen. Met grijpgrage handjes zijn alle knopjes in no-time omgezet, draadjes verwisseld en zitten er vette vingers in de b-relais. Dan gaat alles hopeloos kapot net als bij ons thuis.

Ik ben dan ook blij dat al dit werk gedaan wordt door vakmensen van BAM die er voor zorgen dat onze treinen kunnen blijven rijden!