ProRail investeert in behoud monumentale stations

Andere tijd

De unieke monumentale perronkappen van deze stations zijn gebouwd in een andere tijd en met andere kennis dan waar we tegenwoordig over beschikken. Gezien de staat van dienst is het bewonderenswaardig hoe succesvol dat werk uitgevoerd is. De toegepaste bouwmaterialen, zoals zwaar gietijzer, hebben daaraan bijgedragen.

Sommige constructies zijn echter zo langzamerhand wel toe aan groter onderhoud. De tand des tijds heeft constructies geraakt en op verschillende plekken is roest- en scheurschade ontstaan. Maar ook vanwege voortschrijdend inzicht in onderhoud nodig: we stellen tegenwoordig andere eisen aan onze gebouwen. Klimaatverandering speelt daar een rol in.

Ingrijpende werkzaamheden

De kappen van Leeuwarden, Groningen en Harlingen pakken we daarom op korte termijn aan. Naast onderhoud aan de zichtbare stalen constructie zijn er soms ook verbeteringen nodig aan de ondergrondse funderingen. De omvang van deze werkzaamheden is groot en ze zijn ingrijpend. Het vraagt een bijzondere inzet om te plannen en te ontwikkelen.

Per situatie wordt namelijk maatwerk toegepast. Uitgangspunt is dat met de renovaties het historische uiterlijk van stations behouden blijft en tegelijkertijd de constructie grondig verbeterd wordt. Ook zoeken we naar mogelijkheden om de duurzaamheid van deze stations te vergroten, bijvoorbeeld in de keuze voor bouwmaterialen of de plaatsing van zonnepanelen.

Beeldbepalende architectuur

Wij beheren en onderhouden ruim vierhonderd stations in Nederland. Daarvan hebben er 350 perronkappen en een kwart daarvan zijn gebouwd voor de Tweede Wereldoorlog. Een groot deel heeft een monumentenstatus. De stations staan vaak op een centrale plek in de stad en hebben een beeldbepalend karakter wat we zoveel mogelijk willen behouden. Veel van de unieke monumentale constructies stammen uit de negentiende of begin twintigste eeuw.

Het behoud van dit historisch erfgoed vinden we dus belangrijk. Maar die monumentale gebouwen zijn niet meer berekend op het huidige gebruik. Er rijden veel meer treinen en er komen meer reizigers. Ook aan de voorzieningen op en rond het station stellen we tegenwoordig andere eisen. Denk aan inrichting, duurzaamheid, verblijven en sociale veiligheid. Daarnaast vinden we het ook belangrijk om aanwezige kunstwerken te conserveren en materialen te hergebruiken.

Klimaatbestendig

Het klimaatissue wordt ook voor stations steeds groter. De regenbuien worden bijvoorbeeld intenser. Deze pieken moeten beter worden opgevangen en dat betekent dat er naar ontwerpvoorschriften moet worden gekeken om het water ook in de toekomst goed te kunnen afvoeren. Daarnaast kennen windstoten grotere pieken en bouwen we tegenwoordig veel beter berekend als het gaat om windbelasting.

Daarom voeren we regulier onderzoek uit, waarbij we alle stations inspecteren om vast te stellen of er aanpassingen nodig zijn. Speciale aandacht gaat uit naar de vooroorlogse stations, vanwege het materiaalgebruik en het typische vakwerk en de architectonische kwaliteit. De komende jaren voeren we conserverende maatregelen uit en op een aantal stations, de komende tien jaar, klein of groter onderhoud.

Leeuwarden

Station Leeuwarden is een van die grote historische stations die Nederland rijk is. Met name de kappen van dit station zijn uniek. In verband met behoud is sinds 2017 de overkapping boven de perrons deels ontmanteld. We deden vervolgens onderzoek naar wijze van restauratie en hebben een plan van aanpak opgesteld. Vrijdag 4 oktober presenteren wij dat plan voor restauratie. De kappen komen uiteindelijk terug in originele vorm, maar in een sterk verbeterde staat. Meer informatie over dat project kun je hier lezen.