Einde van de onbewaakte overweg in Nederland

'Niet meer van deze tijd'

President directeur van Pier Eringa van ProRail: “De onbewaakte overweg is niet meer van deze tijd. Het overgrote deel van de onbewaakte overwegen bevindt zich in het noord-oosten van Nederland. Deze overwegen liggen op baanvakken waar voorheen minder frequent met treinen werd gereden en waar relatief weinig wegverkeer was. Dit is tegenwoordig niet meer zo. Treinen rijden vaker, op hogere snelheid, en zijn stiller geworden. Ook het verkeer op de weg is toegenomen. Omdat er ook nog maar zo weinig onbewaakte overwegen in Nederland te vinden zijn, is niet iedere verkeersdeelnemer hiermee bekend. Dat maakt deze soort overweg bij uitstek levensgevaarlijk. Op de snelweg zijn dit soort gevaarlijke kruispunten allang uit den boze. Daar zijn enkel nog ongelijkvloerse kruisingen. Op het spoor lopen we achter. Daarom wilen we zo snel mogelijk van die laatste onbewaakte overwegen af".

Ook Staatssecretaris van Veldhoven heeft al aangegeven veel aandacht te willen besteden aan overwegveiligheid. Samen met het Ministerie van Infrastructuur en betrokken gemeenten, provincies en particuliere eigenaren werken we aan een plan om ook de laatste onbewaakte overwegen zo snel mogelijk aan te pakken.

Opheffen of beveiligen

ProRail geeft er de voorkeur aan de onbewaakte overwegen op te heffen en weggebruikers om te leiden naar een ongelijkvloerse kruising of een bestaande beveiligde overweg. Als dit niet mogelijk is, moet de overweg worden beveiligd met slagbomen, bellen en knipperlichten.

Ongelukken

In 2017 vonden er tot eind november 27 ongevallen plaats, waarbij meerdere gewonden vielen en vijf mensen omkwamen. Drie van de ongevallen gebeurden op onbewaakte overwegen, waar gelukkig geen dodelijke slachtoffers bij vielen. In Heiloo kwam een koeriersbusje in botsing met een trein. In Opheusden belandde een bestelwagen in de sloot nadat deze in aanraking kwam met de trein.

Veiligheid op overwegen verbeteren

In goede samenwerking met het ministerie van Infrastructuur is een programma opgezet, met bijbehorend budget, dat loopt tot 2028. Het ministerie heeft hiervoor 25 miljoen beschikbaar gesteld. Na het laatste ongeval in Winsum in 2016 hebben ProRail en het ministerie aangeven dat er sneller actie moet worden ondernomen om de overwegproblematiek aan te pakken dan de afgesproken 10 jaar.

Veiligheid verbeterd

ProRail heeft de afgelopen jaren niet stilgezeten. Dertig jaar geleden waren er 3.500 overwegen. Op dit moment zijn dat er nog maar 1.900. 95 procent van de openbare overwegen is al beveiligd. Dat was dertig jaar geleden wel anders, toen dit nog slechts 50 procent was. Op dit moment zijn er in Nederland nog ongeveer 120 onbewaakte overwegen te vinden. Dat zijn vaak de moeilijkste waar veel verschillende belangen spelen. Dat maakt deze laatste extra complex. Wij hebben inmiddels met alle 'eigenaren' gesproken en hebben met een groot aantal afspraken kunnen maken over het aanpakken van deze overwegen. Daarom werken we nu aan een plan om ook die laatste overwegen versneld aan te pakken.

Soorten overwegen

Er zijn twee soorten overwegen. De AHOB is de meest voorkomende spoorwegovergang van Nederland. De afkorting staat voor Automatische Halve Overweg Boom. De AHOB zorgt ervoor dat een spoorwegovergang aan weerskanten van de overgang afgesloten wordt. Hierdoor maken we het zo moeilijk mogelijk voor iedereen om toch over te steken als er een trein nadert.

NABO

Naast de AHOB bestaan er in Nederland dus ook onbewaakte overwegen. Hier worden de overwegen niet afgesloten door slagbomen. Deze overwegen zijn wel voorzien van een waarschuwingsbord en andreaskruis. De onbewaakte overwegen zijn te vinden in gebieden waar relatief weinig mensen het spoor over hoeven te steken. Vaak is dit op onverharde wegen en paden. Bij dit soort overwegen moeten weggebruikers extra alert zijn op naderende treinen.

Niet zomaar opheffen

Een overweg opheffen of beter beveiligen kan ProRail nooit eenzijdig besluiten. Bij publieke overwegen is het de wegbeheerder die besluit of een overweg kan worden opgeheven of aangepast. Dat is vaak de gemeente of de provincie. Zij kunnen er ook voor kiezen om een alternatieve route aan te leggen naar een bewaakte overweg, zodat de onbewaakte overweg kan worden opgeheven. Ook zijn er belangenverenigingen van wandelaars of fietsers die betrokken moeten worden, waardoor het opheffen van overwegen een complexe zaak is.