: De Oosterspoorlijn
Het is 1874. De spoorwegen in Nederland komen tot bloei. In rap tempo worden nieuwe trajecten aangelegd. Vanuit Amsterdam wordt het een stuk makkelijker gemaakt om naar het oosten te reizen. Die spoorlijn krijgt een toepasselijke naam: de Oosterspoorlijn. Of Oosterspoorweg. Het blijkt een grote invloed te hebben op hoe het hedendaagse groene Gooi er uitziet.
Van kleine dorpskern naar toeristische stad
Het Gooi bestond voor de komst van de Oosterspoorweg vooral nog uit kleine dorpskernen met weinig industriële ontwikkeling. En vooral veel akkerbouw, heidevelden en bos. Door de aanleg van de nieuwe spoorlijn veranderde dat. Ten eerste door de trein die door het groene landschap raasde, maar nog veel meer had de spoorlijn impact op de aanliggende steden.
Plaatsen als Naarden en Bussum waren voor de komst van de spoorlijn uren verwijderd van Amsterdam en alleen bereikbaar per koets, trekschuit of stoomboot. Dankzij de spoorlijn trokken de Gooise inwoners makkelijker naar de hoofdstad en kwamen ze voor het eerst in een andere omgeving. En dat was andersom ook het geval. Rijke Amsterdammers verhuisden naar rustigere plekken bij de spoorlijn.
Nieuwe woonwijken
Dat is mooi te zien op onderstaande historische kaart van Hilversum van 1870 en de jaren erna. Ooit lag de spoorlijn in Hilversum geheel buiten het oude dorp aan de oostkant. Daar ligt het nu natuurlijk nog steeds, maar akkers, heidevelden, bouwland en boerderijen maakten na de komst van de spoorlijn plaats voor nieuwe woonwijken.
Tijdens de bouw van de spoorlijn werden allemaal bijzondere vondsten gedaan. Zo kwamen de polderjongens veel historische grafheuvels tegen met bijvoorbeeld urnen. Meesterverteller Joost Prinsen neemt je in een prachtig verhaal mee naar die tijd in een bijzondere podcast.
Baarn
Dankzij de komst van de Oosterspoorlijn veranderde ook het rustige dorp Baarn. Het werd een recreatieplek voor welgestelde Amsterdammers. Vanuit de drukke stad trokken zij in hun vrije tijd de natuur in bij Baarn en omstreken. De bossen en uitgestrekte polderlandschappen vulden zich met zomerhuizen en Baarn veranderde in een villadorp.
In dat villadorp, moest natuurlijk een passend station komen. De bouwstijl van station Baarn was atypisch voor die tijd, want het kreeg dezelfde kenmerken als de villa-bouwstijl van de huizen in de omgeving. Kenmerkend zijn de houten ornamenten en versieringen. Het stationsgebouw staat vandaag de dag op de Rijksmonumentenlijst.
Koninklijke wachtkamer
Een hoogtepunt van het station is de zijvleugel die dienstdoet als Koninklijke wachtkamer. Tijdens de aanleg van de Oosterspoorlijn wenste Prins Hendrik (de broer van Koning Willem III) een eigen aftakking naar Paleis Soestdijk. Maar dat vond de koning toch een beetje te gek. Als compromis kreeg station Baarn een Koninklijke wachtkamer.
Bij bezoek aan station Baarn is een bezoek aan de Koninklijke wachtkamer alleen bij speciale gelegenheden mogelijk. Toch nieuwsgierig? Speciaal voor onderstaande video werden de deuren geopend: