Spoor in de Spotlight : Het Hemelbed
De bijnaam ‘het Hemelbed’ is helemaal niet gek bedacht voor deze imposante Dordrechtse spoorhefbrug. De vier spijlen van het Hemelbed hebben een hoogte van wel 65 meter en de totale lengte is ongeveer 560 meter. Zo kan het scheepvaartverkeer haar weg kruislings passeren onder de brug door. Het Hemelbed heeft een rijke geschiedenis en kent meerdere gezichten.
Naast deze leuke bijnaam zijn er nog meer, en ook over de officiële naam is men het niet helemaal eens. De bijnamen ‘de Dameslaarsjes’ en ‘het Waterorgel’ komen ook terug in de geschiedenisboeken. En voor de meer officiële namen voor de brug worden deze gebruikt: Spoorbrug Dordrecht en de Zwijndrechtse Brug. Misschien de ene door de mensen uit Dordrecht en de andere door hen uit Zwijndrecht? De spoorbrug verbindt namelijk deze twee plaatsen met elkaar door de Oude Maas over te steken.
Geschiedenis van 3 soorten bruggen
De spoorverbinding over het water ligt er al 150 jaar en kent drie verschillende versies. De eerste was een draaibrug en een vaste vakwerkbrug (voor wegverkeer), in 1872. Reden van de komst van de eerst brug was de goede relatie met België. Het Eiland van Dordrecht was hierin namelijk cruciaal. In 1855 bereikte de spoorlijn vanuit Antwerpen het Hollandsch Diep. Maar vandaar moest het weer verder per schip. Daar wilde men wat aan doen en zo geschiede. Na een bouwperiode van vijf jaar reed op 1 januari 1872 de eerste trein uit de richting van Breda, Dordrecht binnen. De dag daarna ging er een feesttrein vol betrokkenen en belanghebbenden naar Brabant om de komst van de brug te vieren.
In 1934 kreeg de spoorbrug een bovenleiding zodat er met elektrische treinen kon worden gereden. Daarna, in 1970 werd de eerste brug vervangen voor een 55 meter hoge vlindervormige hefbrug die de bijnaam ‘De Vlinder’ kreeg. De onderdelen van die brug werden gemaakt in een fabriek in Gorinchem.
Oorlog
Helaas is er voor de komst van de Vlinder in 1970 nóg een vervanging gedaan aan de brug. In de Tweede Wereldoorlog werd hij namelijk verwoest. Het schijnt dat de brug is geëxplodeerd in september 1944. Gelukkig werd het ook weer hersteld. Zelfs door delen van onder andere de Waterloo Bridge uit Londen die als noodbrug dienstdeed. In 1946 werd de heropening groots gevierd. Denk aan honderden joelende mensen langs de kant, op daken en balkons. Een fanfare, versiersel en vlaggen aan de brug en ook de trein die er als eerste weer overheen reed was versierd met vlaggen.
Hieronder een mooie video van de heropening. Bron: het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid.
Na trouwe dienst van De Vlinder was er in 1980 opnieuw behoefte aan verbetering van de brug. Er is onderzocht of een tunnel een optie was, maar omdat de binnensteden van Dordrecht en Zwijndrecht zo dicht in de buurt liggen is er gekozen voor het vervangen van de brug. Dit ging in drie fases. Eerst werd de brug hefbaar gemaakt tot de hoogtenorm voor vrachtschepen. Dat was van 1985 tot 1990. Daarna, in 1994 nam men afscheid van de vlinderconstructie en werd deze vervangen door de vierpotige hefbrug zoals we hem nu kennen. In de laatste fase werd de vakwerkbrug voor wegverkeer vervangen door een nieuw exemplaar.
Spotlights On
Wil je de spoorbrug zien met deze toffe lichtshow? Dat kan nog tot 19 november in het kader van het Spotlights On evenement.
