150 Jaar Zeeuwse Lijn: een spoorweg door de tijd : Zeeuwse Lijn
De spoorweg tussen Roosendaal en Vlissingen bestaat op 8 september precies 150 jaar. Wat begon als een ambitieus project in de 19e eeuw, is uitgegroeid tot een belangrijk onderdeel in de huidige Nederlandse infrastructuur. Vandaag in de spotlight: De Zeeuwse Lijn.
De jaren vooraf
De Zeeuwse lijn, ook wel Lijn F of Staatslijn F, kent een rijke geschiedenis. Twaalf jaar is er aan de lijn gewerkt, maar daarvoor moesten er eerst twee dammen aangelegd worden. De Sloedam en Kreekradam zorgden dat Walcheren en Zuid-Beveland een verbinding over het land kregen met de rest van Nederland. Het decennia vóór de officiële opening van de spoorlijn, is het traject in etappes in gebruik genomen. Het eerste deel (Roosendaal – Bergen op Zoom) werd in 1863 geopend. Vijf jaar later, in 1868, werd de lijn verlengd tot Goes en tussen en tussen 1872 en 1873 werd in drie etappes het eindpunt Vlissingen bereikt.
De Pioniersjaren (1873-1900)
Op 8 september 1873 was het groot feest in Vlissingen. Het laatste stukje tussen Oost-Souburg en Vlissingen werd officieel in gebruik genomen door koning Willem III. Daarmee was de bouw compleet en de spoorlijn officieel geopend. De opening werd vier dagen gevierd. De spoorlijn ontsloot het Zeeuwse platteland en verbeterde de bereikbaarheid voor reizigers en goederen. Een treinrit tussen Vlissingen en Roosendaal duurde vroeger twee uur en 22 minuten. Tegenwoordig is dit al in 47 minuten mogelijk.
Internatinale allures, uitdagingen en vernieuwing (1900-1960)
Ook internationaal was de spoorlijn een belangrijke schakel. De Zeeuwse lijn was destijds de snelste verbinding tussen Berlijn en Londen. De veerdienst ‘Stoomvaart Maatschappij Zeeland’ werd opgericht na de aanleg van de spoorlijn. Vooral voor de Eerste Wereldoorlog werden er rechtstreekse boottreinen ingezet tussen Vlissingen en Berlijn. Diverse vorsten en koningen maakten gebruik van deze veerdienst. Station Vlissingen had daardoor zelfs een Koninklijke Wachtkamer.
Na de Eerste Wereldoorlog verschoof de focus meer naar het vervoer van toeristen. De veerdienst werd voor de Tweede Wereldoorlog stopgelegd vanwege de dreiging van oorlog.
Sloedam: het toneel van hevige stijd
Ook tijdens WO II heeft Zeeland een pittige strijd gekend. Op 17 mei 1940 vonden er hevige gevechten plaats rond de Sloedam tussen Nederlandse en Duitse troepen. De Duitsers gebruikten hevige beschietingen en luchtaanvallen om de Nederlandse verdediging te verzwakken voordat ze met aanvallen probeerden de dam over te steken. Ondanks heldhaftige tegenstand slaagden de Duitsers erin om de Sloedam te veroveren, wat leidde tot de uiteindelijke Nederlandse overgave.
Slag om de Schelde
Aan het einde van de oorlog was de Sloedam wederom het toneel van hevige strijd. Het zou pas in het najaar van 1944, tijdens de Slag om de Schelde, worden heroverd door de geallieerden. Daardoor werd de toegang tot de haven van Antwerpen vrijgemaakt en een cruciale bevoorradingsroute voor de geallieerde troepen in West-Europa geopend. Na de Tweede Wereldoorlog werden de belangrijkste veerverbindingen vanuit Engeland verplaatst naar Hoek van Holland en verdween hiermee het internationale belang van de Zeeuwse Lijn.
-
Zo lag station Kruiningen er na de ramp bij. -
![Een wachtpost in Kruiningen staat onder water.]()
Een wachtpost in Kruiningen staat onder water. -
![Een Zeeuw loopt langs het mistroostige beeld van een spoor onder water.]()
Een Zeeuw loopt langs het mistroostige beeld van een spoor onder water.
Watersnoodramp (1953)
Een zware noordwesterstorm, in combinatie met een springtij, zorgde ervoor dat grote delen van ons land in de nacht van 1 februari 1953 overstroomden. Ook een deel van de Zeeuwse Lijn kwam hierdoor onder water te staan. Met man en macht werd er na de Watersnoodramp gewerkt om de treinen snel weer te laten rijden.
Dichtbij Kruiningen was een stuk spoor waar treinen alleen bij laagwater konden rijden. In die tijd stond dit spoorgedeelte in de volksmond bekend als 'badkuipspoorweg'. Vanaf eind april waren alle spoorlijnen van de Zeeuwse Lijn weer berijdbaar, behalve het traject tussen Kapelle-Biezelinge en Krabbendijke. Deze werd in augustus dat jaar weer hervat.
Na de Waternoodramp werden er technologische verbeteringen doorgevoerd op de Zeeuwse Lijn. De spoorlijn tussen Roosendaal en Vlissingen werd in 1957 geëlektrificeerd. Dit resulteerde in efficiëntere treinreizen en betere aansluitingen met andere spoorlijnen in Nederland.
Oud Nieuws
Het spoor is een stille getuige van vaderlandse geschiedenis. Neem nou de Zeeuwse Lijn. Dit traject tussen Vlissingen en Roosendaal ligt er al meer dan 150 jaar. Het zag de tsaar op een zandbank varen, er werd gevochten tussen de dwarsliggers en het kwam diep onder water. In drie speciale podcasts - ingesproken door Joost Prinsen - vertellen we in periodes van vijftig jaar het verhaal van drie generaties en hoe het spoor de geschiedenis verbond.
Modernisering en toekomst (1960-heden)
De tweede helft van de 20e eeuw bracht verdere modernisering met hogesnelheidstreinen en verbeterde dienstregelingen. Naast passagierstreinen rijden er veel goederentreinen over de lijn. Deze goederentreinen hebben als belangrijkste bestemming het haven- en industriegebied Vlissingen-Oosten (Sloegebied).
Maar het behoud van de historische en culturele waarde van de spoorlijn wordt steeds belangrijker, met initiatieven om de elf oude stations (Vlissingen, Vlissingen Souburg, Middelburg, Arnemuiden, Goes, Kapelle-Biezelinge, Kruiningen-Yerseke, Krabbendijke, Rilland-Bath, Bergen op Zoom en Roosendaal) en spoorweggebouwen te behouden.
Met 150 jaar geschiedenis heeft de Zeeuwse Lijn bewezen veel meer te zijn dan alleen een spoorlijn. Het vertelt het verhaal van vooruitgang, veerkracht en beschikt over unieke charme. Terwijl we terugkijken op het verleden en vooruitkijken naar de toekomst, blijft de Zeeuwse Lijn een tijdloze verbinding tussen Zeeland en de rest van Nederland. Op naar de volgende anderhalve eeuw.
Zomerwerk
In de zomer van 2023 is er veel werk uitgevoerd op de Zeeuwselijn. Tijdens een 9-daagse buitendienststelling zijn over een traject van vijftig kilometer verschillende werkzaamheden geweest.