Spoordieren : Grazende schapen

Alles naast het spoor

Kitty de Jeu werkt bij ProRail als inspecteur. Kort gezegd controleren onze inspecteurs of de door ons gecontracteerde aannemers zich aan het contract houden. Zij werken in verschillende vakgebieden, waaronder seinen, wissels, spoor, en, zoals Kitty, operationeel beheer. Kitty: “Operationeel beheer is voor alles wat náást het spoor ligt. De bomen, de bermen, de sloten, de hekken. Dus ik ga naar buiten, met het contract onder mijn arm, en kijk of de aannemer alles dusdanig onderhoudt zoals in het contract staat.”

Planten in je ballast

Wat óók op bepaalde plekken langs het spoor groeit, is de Japanse Duizendknoop. Deze plant is een zogenoemde invasieve exoot. Dit zijn planten die van nature niet in Nederland voorkomen, maar zich hier wel hebben gevestigd. “Op sommige plekken hebben wij echt last van de Japanse Duizendknoop”, aldus Kitty. “Die plant groeit best heel hoog, vooral langs het schouwpad. Dat belemmert het zicht. Ook kan hij het spoor ingroeien en heb je dus een hele bos planten in je ballast staan. Daarnaast houdt de Japanse Duizendknoop andere plantengroei tegen, wat weer nadelig is voor de biodiversiteit.”

Veel voordelen

Het beheer van deze exoten staat echter niet in het huidige contract van onze aannemer. Maar juist dat gaf Kitty de vrijheid om ‘eens iets anders te proberen’. En dus nam ze een landschapsbeheerder in de arm, die met schapen aan de slag gaat. Want schapen vinden deze plant heerlijk. “Het laten grazen van schapen heeft veel voordelen. Je bestrijdt de plant zonder chemische middelen, het is niet duur, de begrazing is goed voor de biodiversiteit én het is leuk voor de omgeving.”

Grote trailer met schapen

Kitty: “We laten de schapen nu vijf keer per jaar grazen. Ze staan er in principe een dag, maar ze kunnen ook een nachtje blijven staan, afhankelijk van hoe ze doorgegeten hebben. Een kudde bestaat uit zo’n veertig schapen. Indien nodig, haalt de herder er nog een kudde bij.” Hoe dat gaat? “De herder brengt de schapen ’s ochtends in een grote trailer. Incidentenbestrijding zorgt voor een grenswachter die de veiligheid waarborgt. De landschapsbeheerder zet een gaashekwerk neer en daarna laat hij de schapen erin.”

Een proef van vijf jaar

Met schapen de Japanse Duizendknoop bestrijden langs het spoor is een pilot, stelt Kitty. “Het is een plant met een lange adem, die groeit steeds weer terug. De schapen eten de bladeren. Zonder de groene delen van de plant, kan hij moeilijker voedingsstoffen aanmaken en bouwt hij dus minder reserves op. Zo put je de plant langzaam uit. Althans, dat is het idee.” De schapen grazen nu op zo’n 130 vierkante meter in Castricum en omstreken. Kitty wil deze aanpak graag vijf jaar proberen. Want pas dan kun je een goede conclusie trekken, stelt ze.

Strakke planning

Naast de vele voordelen, heeft deze aanpak ook enkele nadelen, vertelt Kitty. "De herder kan niet alleen aan de slag, want bij het neerzetten van het gaashekwerk moet er altijd een grenswachter aanwezig zijn. Je moet dat dus vrij strak plannen. Je kunt niet zeggen: we doen het morgen wel." Ook de weersomstandigheden spelen een rol. "Als het regent, eten schapen minder dan met mooi weer. Daarom is het fijn dat ze ook een nachtje kunnen blijven staan."

Ondanks de nadelen is Kitty tot nu toe tevreden. "Het is heel bijzonder om die schapen langs het spoor te zien staan en te merken dat ze zich niks aantrekken van die trein. Lachend: "Dat vond ik de eerste keer nog wel spannend, maar ze kijken niet op of om. Mooi toch!"