Vijf vragen aan : De expert

Hoe gevaarlijk is het dat er treinen met gevaarlijke stoffen door ons land rijden? 

“Gevaarlijke stoffen zijn gevaarlijk. Daar kunnen wij niks aan veranderen. Als ze vrijkomen, is dat een risico voor de omgeving. Kijk, er komt geen stof uit een ketelwagen als die gewoon voorbijrijdt. Dat kan alleen bij een incident, zoals een botsing of ontsporing. Als dat gebeurt, doet ProRail er samen met vervoerders alles aan om ervoor te zorgen dat die stoffen niet vrijkomen.”

Wat doet ProRail dan precies?

“Allereerst hebben we heel veel spoorse maatregelen genomen om een botsing of ontsporing te voorkomen. Systemen als de automatische treinbeïnvloeding voorkomen dat treinen te dicht bij elkaar kunnen komen. En is er een storing tussen een sein en een wissel, dan gaat het spoor meteen buitendienst. Daarnaast onderhouden we het spoor natuurlijk goed. 100% veiligheidsgarantie kun je nooit geven, maar dit is wat we kunnen doen.

De vervoerder is verantwoordelijk voor het transport. Daar is veel Europese wetgeving voor: hoe sterk de wagen moet zijn, welke combinaties mogen rijden en wat je mag vervoeren. De vervoerder is ook wettelijke verplicht om ProRail op de hoogte te stellen van wat er in de trein zit, en in welke volgorde. Die informatie krijgen wij kort voor vertrek zodat er niks meer kan wijzigen. Mocht er een incident zijn, dan geeft ProRail die lijst direct door aan de overheidshulpdiensten.”

Hoe vaak gaat het eigenlijk fout? 

“Wat is fout? Een ontsporing of botsing komt weleens voor. Vrijwel nooit komen er gevaarlijke stoffen vrij. En als ze wel vrijkomen en bestreden kunnen worden waardoor de omgeving er geen last van heeft, is dat dan fout? Bij externe veiligheid is alles erop gericht te voorkomen dat er slachtoffers vallen als gevolg van het vrijkomen van gevaarlijke stoffen. Dat laatste is nog nooit gebeurd.” 

Waar rijden deze treinen? 

“Goederentreinen rijden door een groot deel van Nederland, maar binnen ons land veelal tussen de havens en zogeheten chemische clusters. Die havens liggen in Amsterdam, Rotterdam, Vlissingen en Terneuzen. De chemische clusters, waar chemische industrie gevestigd is, liggen bij Delfzijl, tussen Stein en Geleen en bij Moerdijk. Daar komt het transport vandaan of gaat het naartoe. Maar zo’n 95 procent van deze treinen hebben een internationale herkomst of bestemming.”

Hoeveel treinen met gevaarlijke stoffen rijden er door Nederland?

“Dat druk je uit in wagens en niet in treinen. Want containertreinen bestaan soms uit veertig wagens waarvan drie met gevaarlijke stoffen en 37 niet. Op jaarbasis worden zo’n 50.000 ketelwagens door Nederland vervoerd. Dat is tien procent van het totale goederenvervoer.

Overigens wordt maar twee procent van alle gevaarlijke stoffen door Nederland over het spoor vervoerd. 52 procent gaat door buisleidingen, veertig procent per binnenvaart en zes procent over de weg. Je hoort veel over treinen met gevaarlijke stoffen, maar het is dus de kleinste vervoersmodaliteit. En heel veel veiligheidsmaatregelen die op het spoor getroffen zijn, gelden niet voor de weg. Maar ook daarbij vallen geen slachtoffers als gevolg van het vrijkomen van gevaarlijke stoffen. Eigenlijk is het vervoer van gevaarlijke stoffen in Nederland heel erg goed geregeld.”