Veilig oversteken : Paarden en overwegen
Elektrisch treinverkeer veroorzaakt een elektrische spanning op de sporen. Ook bij overwegen is er dus praktisch altijd een beetje elektrische spanning aanwezig. Normaal gesproken merken mens en dier daar niets van. En het is ongevaarlijk. Maar er zijn dieren, zoals paarden, die gevoelig zijn voor de schokjes die ze van die spanning kunnen krijgen. Ze kunnen schrikken en daardoor vluchtgedrag tonen.
Afstijgen en lopen
Voor ruiters is het dus aan te raden om extra op te letten en voorzichtig te zijn als ze met hun paard het spoor oversteken. Mensen hebben doorgaans schoenen aan en de rubberen of kunststof zool zorgt ervoor dat wij niets merken van dat beetje elektrische spanning. Een paard heeft dat meestal niet. Sterker nog; hoefijzers (want van ijzer) geleiden die spanning juist. Zeker als het spoor en de grond eromheen nat is.
Het is daarom verstandig om af te stijgen bij een overweg. Loop naast het paard, hou de teugels goed vast en steek rustig over. Probeer ervoor te zorgen dat het paard niet op de sporen stapt. Als je met regelmaat gebruik maakt van een overweg, dan zou je bij ongewenst schrikgedrag kunnen kiezen voor hoefschoenen van kunststof of voor rubberen hoefbeslag.
Wetten van de natuurkunde
Waarom er altijd een beetje spanning op het spoor staat? Dat zijn de wetten van de natuurkunde. Elektrische stroom moet altijd in een kring lopen. Het tractie-onderstation (een elektrische installatie in het ProRail hoogspanningsdistributienet voor het voeden van de treinen) levert stroom aan de bovenleiding. Via de stroomafnemer op het dak van de trein gaat het naar de motoren en daarna langs de wielen en het spoor weer terug naar het tractie-onderstation.
De spanning op het spoor is dus een logisch gevolg van de retourstromen die van de treinen via de spoorstaven teruglopen naar de tractie-onderstations. Die tractie-onderstations zorgen voor het aanleveren van elektrische energie aan de treinen in de vorm van een spanning (1500 Volt) op de bovenleiding en stroom door de bovenleiding. Hoeveel energie er wordt geleverd is afhankelijk van wat de trein vraagt. Een optrekkende of zware trein heeft meer energie - en dus meer stroom - nodig dan een lichtere trein of een trein die al op snelheid is.
Ons advies
- stijg af bij een overweg;
- loop naast het paard, hou de teugels goed vast en steek rustig over;
- probeer ervoor te zorgen dat het paard niet op de sporen stapt;
- bij ongewenst schrikgedrag zou je kunnen kiezen voor hoefschoenen van kunststof of voor rubberen hoefbeslag;
- wacht even als er treinen in de buurt zijn.
Elektrische weerstand
Die stromen gaan, zoals hierboven aangegeven, terug naar het tractie-onderstation via de spoorstaven. Die spoorstaven hebben een heel lage elektrische weerstand, maar door de grote lengtes is het toch een niet te verwaarlozen weerstand. De retourstromen zorgen daarom, vanwege die weerstand, voor een spanning op de spoorstaven. Die spanning is niet de hele tijd gelijk en verandert met het treinverkeer. Maar het is altijd laag en ongevaarlijk voor mens en dier.
Het gaat in dit geval niet om statische elektriciteit, zoals wel eens wordt beweerd. Ook de theorie dat als je eerst een auto de overweg laat passeren er dan geen spanning meer op de sporen zou staan, klopt niet. Ook het verhaal dat een paard alleen iets zou voelen als het beide sporen tegelijk raakt klopt niet.