ProRail pleit voor uitzonderingspositie voor het spoor

Jaarverslag 2022 

In sommige situaties gaat het ook om regels rond stikstof, hoewel dat voor ons als duurzame spoorsector minder speelt. Dat zei John Voppen, CEO van ProRail, op dinsdag 2 mei tijdens de perspresentatie van het jaarverslag 2022.  

Meer werk dan ooit

Ondertussen is er meer werk dan ooit nodig voor het in stand houden van het spoor en het verzorgen van meer spoorcapaciteit in de toekomst. ProRail stelt alles in het werk om zo veel mogelijk projecten toch uit te voeren.

John: "De realiteit is dat we te maken hebben met groei van het werkpakket, terwijl we tegelijkertijd te weinig mensen en materialen hebben om dat werk te doen. Er komen momenten aan waarop we pijnlijke keuzes moeten maken. Keuzes die gevolgen hebben voor de reiziger, het goederenvervoer en de bereikbaarheid van steden en dorpen.”  

Om de omvang aan te geven: jaarlijks verspijkert ProRail ongeveer 1,3 miljard euro aan spoorprojecten. In 2025 groeit dit naar 1,8 miljard euro.  

Groei 

Spoorwerk neemt toe en zal de komende jaren veel van de sector vergen. John: “We zien grote groei voor onderhoud aan het spoor en toename van goederenvervoer. In de toekomst groeit de vraag naar openbaar vervoer, hoewel deze groei sinds de pandemie minder snel toeneemt dan verwacht.” ProRail, spooraannemers en ingenieursbureaus moeten met oplossingen komen om meer ruimte vrij te maken op het nu al overvolle spoornetwerk. Dit kan door slimme uitbreidingen, innovaties zoals digitalisering en het digitale treinbeveiligingssysteem ERTMS, nieuwe stations en stationsuitbreidingen.

Ook werkt de spoorbeheerder tot 2030 aan de afronding van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. Dit zorgt ervoor dat op drukke corridors veel meer treinen kunnen gaan rijden. Door het toenemende treinverkeer is ook meer onderhoud nodig. In 2022 voerde ProRail zo’n 20 procent meer werk uit dan in 2021. Dit jaar komt daar nog eens 20 procent bovenop, maar die doelstelling lijkt gezien alle omstandigheden niet haalbaar.  

Werk doorschuiven 

Volgens John Voppen komt de spoorsector in een spagaat terecht. Die moet steeds meer werk doen om Nederland ook na 2030 goed bereikbaar te houden. “Maar met alle internationale uitdagingen waar de wereld mee kampt, is dat bijna niet te doen. We schatten dan ook dat we met de huidige manier van werken van het geplande werkpakket van 2025 tot 2029, vermoedelijk zo'n 20 tot 25 procent niet volgens planning kunnen uitvoeren.” Werkzaamheden verschuiven dan naar een later moment.  

Tekort aan personeel en materiaal 

De factoren die onze plannen onder druk zetten, zijn personeelstekorten, materiaal- en materieeltekorten, en beperkte ruimte op het spoor voor buitendienststellingen. Daar bovenop spelen er onzekerheden over wet- en regelgeving rond stikstof en  ballast.  

ProRail stuurt erop om de 20 tot 25 procent die we niet volgens plan kunnen uitvoeren omlaag te krijgen, naar zo'n 15 procent. Komende periode gaat ProRail onder andere samen met marktpartijen en de sector bekijken hoe we dat kunnen bereiken. Aanpassing van regelgeving, zoals bij het opheffen van overwegen en de duurzame aanpak van problemen met flora en fauna zou ons helpen. 

Uitzonderingspositie voor de spoorsector 

“Mede in het kader van de stikstofproblematiek werkt ProRail hard aan verduurzaming. Dit helpt om zoveel mogelijk projecten door te kunnen laten gaan. We streven ernaar om in 2030 emissievrije bouwplaatsen te hebben. Daarnaast werken we aan emissievrij spoorvervoer, zoals elektrificering en waterstof- en batterijtreinen op trajecten waar nu dieseltreinen rijden. Ik zie dat als een win-win als je bedenkt dat wij een duurzaam vervoersalternatief bieden voor reizigers en verladers.” 

De CEO pleit dan ook voor een uitzonderingspositie voor de spoorsector. “Helaas is niet alles mogelijk in het verduurzamingsproces.” Soms zijn de regels zodanig streng dat als gevolg daarvan spoorprojecten die bijdragen aan de verduurzaming van ons land in de knel komen. “Het is noodzakelijk dat er beleid komt om duurzame projecten op korte termijn tot uitvoering te laten komen. Denk hierbij aan ruimere normen tijdens de bouwfase.”  

Treinreis nóg aantrekkelijker 

Hij vervolgt: “De trein is de meest duurzame vorm van gemotoriseerd transport. Zo leveren wij onze bijdrage aan de beperking van CO2-uitstoot én dragen we bij aan het behalen van de doelen uit het klimaatakkoord van Parijs. Dat doen we door méér reizigers- en goederenvervoer mogelijk te maken en door reizen per trein makkelijker en aantrekkelijker te maken.”