Snel schakelen voor energie in de toekomst

Onderstations

In deze huisjes, de zogenaamde onder- en schakelstations, wordt de energie die we van de regionale netbeheerder op ons eigen netwerk krijgen, geschikt gemaakt voor treinen. Wisselstroom van onder andere 10 kilovolt wordt automatisch omgezet in gelijkstroom van 1500 volt. Eefke: “Pas daarna kunnen we het via de bovenleiding naar de trein geleiden. De pantograaf, dat beweegbare deel op de trein, zorgt dan voor de stroomafname. Via het spoor loopt de retourstroom terug naar het onderstation.” 

Er zijn voor de toekomst meer onder- en schakelstations nodig en een deel moet worden vernieuwd of uitgebreid. Daarbij is haast geboden, want de grens is bereikt. Eefke: “Het is nodig omdat we niet alleen meer treinen willen laten rijden, maar ook langere en snellere. Met ons huidige energienetwerk, kunnen we dit nog niet aan.”

Wat kan er gebeuren?

Wat gebeurt er als de stroomtoevoer niet optimaal is? “De spanning op de bovenleiding kan een dip krijgen. Hierdoor kan een trein bijvoorbeeld minder snel optrekken en vertraging oplopen. Of kabels kunnen overbelast raken en te warm worden met beschadigingen of storingen als gevolg. Een ander probleem kan ontstaan bij de ‘spoorstaafaardespanning’. Daarbij gaat de stroom via de spoorstaven terug naar het onderstation. Die spanning moet laag blijven, vanwege aanraakgevaar”, legt Eefke uit.

Gekleurde stippen

“Gelukkig is de dienstregeling van 2030 al in grote lijnen bekend en kunnen we zien waar we actie moeten ondernemen voor die tijd”, vertelt Eefke. Regelmatig bekijkt ze samen met technisch specialisten de grote spoorkaarten voor de komende tien jaar. Daarop staan alle schakel- en onderstations met een gekleurde stip. Is de stip groen, dan doen we voorlopig niks, bij geel is een ingreep te verwachten en bij blauw zijn we al aan het werk. Bij een rode stip is er sprake van hoge urgentie.”

Maatregelen voor uitbreiding

Wat doet ProRail om de energievoorziening klaar te maken voor de toekomst? Eefke: “Op sommige plekken zetten we nieuwe onderstations tussen de oude. Ook kunnen we een schakelstation ombouwen of vervangen door een onderstation. Op die manier maken we de onderlinge afstand tussen onderstations kleiner. Verder leggen we extra kabels aan richting bovenleiding en netbeheerder, en op andere plekken verzwaren we de onderstations, zodat we meer capaciteit kunnen leveren.

Wisselende omstandigheden

Welke locaties als eerste in aanmerking komen, hangt af van veel omstandigheden: hoe ziet de omgeving eruit? Is er genoeg plek om nog een gebouwtje neer te zetten? Kan de netbeheerder op tijd een extra 10kV-aansluiting leveren? Hoeveel treinen rijden er en wat voor treinen zijn dat? Nu en in de toekomst. Treinen hebben niet allemaal dezelfde hoeveelheid energie nodig. Eefke: “Een Flirt, de mooie nieuwe sprinter van NS, is voor ons bijvoorbeeld een zorgenkindje. Deze trein maakt een snelle start en daar is extra veel energie voor nodig.”

Duurzame oplossing

Eefke is tevreden over de doelgerichte manier waarmee de energievoorziening klaargemaakt wordt voor de toekomst. Maar haar ambities reiken verder: “Ik zou graag veel duurzamere oplossingen inzetten en ben benieuwd naar een pilot die ProRail nu uitvoert met een accu-onderstation. Daarin wordt overtollige energie opgeslagen tot het nodig is. Als er goede resultaten zijn, stop ik deze duurzame mogelijkheid graag in mijn ‘mandje met oplossingen’.” 

Duurzame mobiliteit

Bij ProRail kijken we altijd vooruit. Om mensen, steden en bedrijven op een duurzame manier en innovatieve oplossingen met elkaar te blijven verbinden. Wil jij hieraan meewerken? Kijk eens op werkenbijprorail.nl. Eefke is deze week ook te volgen via het Instagramaccount van ProRail.