Mysteries van de Inktpot : 'Het Bouwbedrijf'
Het was aan het eind van de Eerste Wereldoorlog moeilijk om aan bouwmaterialen en mankracht te komen. Aannemers rekenden hoge prijzen en grote risicomarges. Zelfs de laagste inschrijver voor de bouw van de Inktpot overschreed de begroting ruimschoots. George van Heukelom koos ervoor om het dan zelf maar te doen.
Aannemer
Het nieuwe bouwbureau van de spoorwegen, 'Het Bouwbedrijf', werd door Van Heukelom belast met de taak van aannemer. Eén van de bazen werd stroman-werkgever om de wettelijke en reglementaire bepalingen voor spoorwegpersoneel te omzeilen. ‘Het Bouwbedrijf’ werd geboycot door de aannemerswereld. Dat was de reden om ook de toelevering tot aan bouw in eigen hand te nemen.
Zo werden de baksteenfabrieken De Molenheide in Schijndel en De Volharding in Zuilen opgekocht, vaartuigen aangeschaft voor het toeleveren van materialen via de Catharijnesingel, werd bij De Molenheide een timmerfabriek gebouwd en werden eigen (goedkope) arbeiders aangenomen. De naamloze Vennootschap stond onder directie van de Ingenieurs A.J. Boland en A. TH. Hoogenboom.
Diefstal
Dat van Heukelom niet al te kritisch zijn personeel kon kiezen wordt duidelijk in een krantenartikel van 20 december 1920. Een dag eerder verschenen een viertal mannen voor de rechtbank, verdacht van diefstal van draad en lasdozen van de bouwplaats.
De Molenheide
De Schijndelse bakstenenfabriek was niet nieuw voor de spoorwegen. De fabriek was eigendom van de gebroeders Boland, waarvan de een directeur was en de ander, een goede vriend van George van Heukelom, als ingenieur bij de spoorwegen werkte. In de fabriek werd al twee jaar gewerkt aan een procedé om uit locomotiefsintels bruikbare brandstof te winnen. Dit bleek het geval en er was nog vijftig procent brandwaarde.
In 1930 werd de steenfabricage bij De Molenheide gestaakt. De uitgraving, waaruit de leem voor de stenen werd gehaald, werd in de crisisjaren met behulp van de Werkverschaffing omgebouwd tot het gelijknamige openluchtzwembad.
De Volharding
De Zuilense bakstenenfabriek De Volharding lag tussen het spoor Utrecht – Amsterdam en het Merwedekanaal. Over deze fabriek is weinig bekend. Bij een gemeentelijke herindeling ging grondgebied van de gemeente Zuilen deels over naar de gemeente Utrecht en ging het resterende deel, met het gebied van De Volharding, over naar de gemeente Maarssen. Het is het terrein waar nu bouw- en spoorbedrijf Strukton gevestigd is.
Restauratie
Begin deze eeuw is De Inktpot gerestaureerd. Die restauratie werd toegewezen aan 'Het Bouwbedrijf', wat sinds 1974 Strukton heet. In ruim 2 jaar tijd werd het gebouw zijde voor zijde aangepakt. Elke zijde werd eerst bijna geheel gestript om vervolgens te worden gemoderniseerd.
Strukton
De Inktpot markeert niet alleen de geboorte van de Nederlandse Spoorwegen (NS), maar ook die van Strukton. Na de succesvolle bouwwerkzaamheden wordt op 13 december 1921 namelijk N.V. het Spoorwegbouwbedrijf opgericht. Oorspronkelijk is het bedrijf gevestigd in Schijndel, maar in 1952 verhuist het bedrijf van Schijndel naar Maarssen.
In 1972 fuseert het Spoorwegbouwbedrijf met het Deense bouwbedrijf Christiani & Nielsen, waarop in 1974 de Strukton Groep ontstaat. Vele jaren van sterke groei volgen, waarin Strukton onder andere Reef, Mergor en Worksphere overneemt. Sinds 29 oktober 2010 maakt Strukton deel uit van Oranjewoud NV.
Andere mysteries
-
Een interieur van eikenhout
2 mei 2021
-
Een feestelijke opening
30 april 2021
-
De Inktpot en de oorlog
29 april 2021
Auteur: Peter Knollema
Bronnen: HetNieuweInstituut.nl, De Inktpot, monument van spoor en kantoor (2002), Strukton.nl
Speciale dank aan: Marion van Doorn, Museum van Zuilen