Punctualiteit : Betere prestaties voor reizigers

Nadere analyse

Begin februari 2024 heeft ProRail samen met NS het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat geïnformeerd over de oorzaken van de verslechterde prestatie in 2023. We hebben geconstateerd dat de reizigerspunctualiteit in 2023 is verslechterd door de samenloop van een drietal basisoorzaken:  

• Tijdelijke snelheidsbeperkingen (TSB's) in de infrastructuur 
• Tekort aan beschikbaar materieel en onderhoudspersoneel bij NS 
• Minder betrouwbare dienstregeling tijdens werkzaamheden  

Naast deze drie basisoorzaken zijn ook de zogeheten derdenstoringen van invloed geweest op de reizigerspunctualiteit in 2023. Denk aan: aanrijdingen, spoorlopers, loslopende dieren, weersinvloeden (herfstweer, heftig onweer, overmatige regenval, aanhoudende hitte en storm). De afgelopen maanden is ProRail daar waar mogelijk alvast aan de slag gegaan met het doorvoeren van verbeteringen.

Opheffen tijdelijke snelheidsbeperkingen

Op verschillende trajecten is sprake van een tijdelijke snelheidsbeperking (TSB). We werken hard om deze weg te nemen. Sinds 1 maart heeft ProRail 30 van die beperkingen opgelost. Er zijn er in december nog 16, waarvan 5 op de HSL. Die hebben helaas een grote impact op het treinverkeer.

Daarnaast kunnen er gedurende een jaar altijd situaties voorkomen die om een tijdelijke snelheidsbeperking vragen. Bijvoorbeeld bij een gecompliceerd defect aan het spoor. We streven er dan naar om deze reparaties versneld uit te voeren. Als dat niet kan, overleggen we met de vervoerder of we de snelheidsbeperkingen tijdelijk opnemen in de dienstregeling. Waar dit overstapmogelijkheden bemoeilijkt, maken we samen met vervoerders een afweging wat het beste is.

Dienstregeling tijdens werkzaamheden

Ook bij werkzaamheden werken we hard aan het betrouwbaarder maken van de dienstregelingen met voldoende bufferruimte tijdens werkzaamheden. We brengen daarbij gericht de werkzaamheden met de grootste impact en risico's in kaart en nemen daar waar mogelijk mitigerende maatregelen. Hier ligt een dilemma tussen punctualiteit en vervoerscapaciteit, waar we samen met vervoerders en reizigersvereniging Rover de best mogelijke keuzes maken.

Aan de slag met derdenstoringen

Ook richten we ons op het verlagen van zogeheten derdenstoringen. We zien dat in de eerste maanden van 2024 het aantal derdenstoringen hoger ligt dan in dezelfde periode in 2023. We onderzoeken wat hiervan de oorzaak is en kijken naar mogelijke maatregelen op het gebied van: inrichten van een smart monitoring room, gerichte inzet van Unimog en meer flitscamera's bij overwegen.

Prognose 2024

In de eerste maanden van 2024 zagen we mindere prestaties. Zo scoorde de Reizigerspunctualiteit 5 minuten op het Hoofdrailnet in het eerste kwartaal nog onder de bodemwaarde. Wel zagen we een lichte stijging in het aantal treinen dat op tijd reed.

De cijfers zijn echter nog niet op het gewenste niveau. De verwachting is dat het lastig wordt om de bodemwaarden, die we hebben afgesproken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, te halen. Dit komt door een combinatie van factoren, waaronder het vele spoorwerk, de problemen op de HSL en personeelskrapte bij aannemers. Daarbovenop komen het toenemende aantal reizigers in september en het herfstweer, dat traditioneel voor extra uitdagingen zorgt.

Verschillende incidenten

Daarnaast deden begin 2024 zich verschillende incidenten voor die reizigers veel hinder hebben bezorgd. Denk onder andere aan uitval van treinen door:  

• Spoorstaafbreuk bij Vught (Den Bosch-Utrecht) op 7-8 januari 
• Uitval knooppunt Utrecht in de nasleep van een storing aan de infrastructuur tussen Maarn en De Klomp en een stroomstoring bij Abcoude op 22 januari 
• Verschillende infrastructurele storingen rond Schiphol 
• In de eerste maanden van 2024 ligt het aantal derdenstoringen hoger dan in dezelfde periode in 2023.

Impactvolle storingen

Het aantal impactvolle storingen in deze maanden bedroeg 156. Voor 2024 is afgesproken dat er op jaarbasis niet meer dan 520 impactvolle storingen aan de infrastructuur mogen zijn. Als we geen maatregelen nemen en deze lijn zich voortzet, dan zullen we de bodemwaarde mogelijk niet halen. ProRail is druk bezig om vast te stellen welke noodzakelijke maatregelen nodig zijn om het aantal impactvolle storingen te verminderen. 

Punctualiteit HSL

De reizigerspunctualiteit op de HSL scoorde in de eerste zes maanden van 2024 lager dan de bodemwaarde. Ook in het tweede helft van 2024 zullen we het gewenste prestatieniveau op de HSL niet halen. Dat komt door constructiefouten in viaducten, waardoor vanuit veiligheidsoverwegingen noodzakelijke tijdelijke snelheidsbeperkingen zijn ingesteld. Eerder dit jaar zorgden de werkzaamheden bij Schiphol voor een dienstregeling met weinig bufferruimte, waardoor vertragingen op de HSL niet konden worden opgevangen.