Dassen graven door bij spoor, ProRail ziet preventiekosten stijgen

Veel geld

Lang niet alle dassen bij het spoor zorgen voor problemen door graverij. Als het nodig is nemen we maatregelen. Samen met bevoegde instanties doen we daar onderzoek naar om het spoor veilig te houden. Sinds 2023 heeft ProRail al 9 dassenlocaties aangepakt. We hebben daar veel van geleerd. Bijvoorbeeld dat herstel tijdrovend en ingewikkeld is. En dat het duur is om de das weg te houden uit het spoor met preventieve maatregelen.

We zien dat snel ingrijpen bij graverij kosten bespaart. Het is ook beter voor de das. Hoe langer de das in een spoordijk woont, hoe ingrijpender de verhuizing is. Duurt het langer voordat we ingrijpen, dan nemen risico's toe. Dassen graven ondertussen door en dan kunnen verzakkingen ontstaan. Dan laten we treinen langzamer rijden totdat de verzakking is hersteld. Daarmee garanderen we de veiligheid van het treinverkeer. Dit speelde bij Ravenstein. Het kostte veel geld om dit uiteindelijk op te lossen. Helaas staan budgetten voor het spoor al onder druk.  

Beter beleid

Snelheid is kortom belangrijk. Maar de toepassing van de huidige wet- en regelgeving is complex. Vergunningprocedures duren lang. ProRail doet daarom een oproep voor beter beleid. We willen een goede verdeling tussen verschillende belangen: weeg daarin ecologie, kosten, tijd, veiligheid en maatschappelijk belang evenwichtiger af.

Samen met ministeries van Infrastructuur en Waterstaat, Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland en andere betrokkenen zetten we ons in voor een efficiëntere en evenwichtiger aanpak die zowel het spoor als de das ten goede komt.

Innovatie

De landelijke monitoringronde is een van de maatregelen die ProRail nam. De aanleiding ervoor was de beschadiging van de spoordijken bij Molkwerum en Esch in 2023. Daarnaast werkt ProRail aan nieuwe methoden om dassenactiviteit eerder te signaleren en de gevolgen ervan goed in kaart te brengen.

Samen met The Field Work Company testen we bijvoorbeeld een ‘robotmol’ (De Burrow Surveyor). Dit rupsvoertuigje brengt met sensoren het gangenstelsel in kaart. Dit helpt ons om veel sneller in beeld te hebben wat de graafschade is. Bij dit soort innovaties betrekken we ecologische bureaus, Stichting Das & Boom, RVO, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Opnieuw graverij

Bij het Brabantse Esch is opnieuw graverij in de spoordijk aangetroffen. Vlak naast een eerder aangepakte locatie waarvoor het treinverkeer in 2023 een poos stillag. Toch heeft de das een stukje verderop weer gekozen om een gang in het spoor te graven. Deze graverij leidde tot een verzakking van het spoor. Deze verzakking is inmiddels hersteld. Daarnaast ontdekten we drie nieuwe gangen. Op twee dassengangen konden we direct ‘terugslagkleppen’ plaatsen. Dit zijn eenrichtingsdeurtjes waarmee de das het hol nog kan verlaten, maar niet meer terug naar binnen kan.

Deze snelle ingreep heeft verdere schade beperkt. Bij de derde gang was onduidelijk of die als kraamkamer in gebruik zou zijn. Na 10 dagen monitoring is dat uitgesloten. In goed overleg met RVO sluiten we deze gang nu ook. De nieuwe graverij bij Esch laat goed zien dat monitoring niet makkelijk is. In de winter en het vroege voorjaar biedt de begroeiing van een spoordijk nog enig zicht op eventuele gravers. Als alles straks weer groen is, blijft zulke activiteit eenvoudig onopgemerkt. De situatie bij Esch illustreert dat dassen blijven kiezen voor het spoor als leefgebied. We moeten dus voortdurend blijven monitoren.