Data & duurzaamheid: een gouden combinatie

Treinen, helikopters en drones

Thymo is als ‘Mister Data’ op zijn plek bij ProRail: “Er gaat hier superveel fantastische data door het bedrijf. De meeste informatie krijgen we van systemen in het spoor of van rijdende treinen met meetapparatuur. We zetten ook helikopters in en sinds kort oefenen we met drones met meetapparatuur. We zoeken steeds naar nieuwe manieren om informatie binnen te halen.”

Die informatie is heel gevarieerd: foto’s, video’s maar ook gegevens over een trilling of temperatuur.  Al die gegevens helpen ons het spoor te optimaliseren. Daarbij willen we niet per se de goedkoopste manieren vinden, maar ook de meeste duurzame keuze maken. Met algoritmes berekent de computer hoe we dat kunnen doen. Sneller dan een mens ooit zal kunnen.”

Wisselverwarming aan of juist uit?

We zijn voortdurend aan het kijken hoe we data slim kunnen benutten. Thymo: “Als het lukt, voelt dat heel goed!” Hij noemt als voorbeeld de knalgele magnetische sensoren op spoorstaven in wissels. Deze registreren op winterse dagen de temperatuur van de wisselverwarming.

De informatie wordt draadloos doorgegeven aan onze specialisten, die daarmee wisselstoringen bij winterweer kunnen voorkomen. “Bij problemen met wisselverwarmingen die aanbleven op warme dagen, hebben we diezelfde sensoren ingezet om te zien waar de verwarming onnodig aanstond. Helaas moet er nog wel een monteur heen om hem vervolgens uit te zetten”, zegt Thymo.

Twintig keer opschudden

Een lastig probleem is de slijtage van de ballast. Dat zijn de stenen die onder het spoor liggen en die zorgen voor stabiliteit. Thymo: “We hebben nog te weinig bruikbare data om precies te bepalen wanneer de ballast aan vervanging toe is. Wel kijken we nu wanneer onderhoudsaannemers de stopmachines hebben gebruikt. Met zo’n machine wordt de ballast ‘opgeschud’ waardoor het beter onder het spoor komt te liggen. Dat is goed voor het reizigerscomfort en het spoor gaat langer mee. Uit onderzoek blijkt dat na zo’n twintig keer opschudden de ballast aan complete vervanging toe is. Een andere optie is de Ground Penetrating Radar (ondergrondse radar) om beter te kunnen zien hoe ballast eraan toe is. We weten er nog niet alles van, maar het lijkt veelbelovend.”

Spoorlopers traceren

Veel moois verwacht Thymo ook van de ondergrondse glasvezelkabels die in heel Nederland naast het spoor liggen. Via deze kabels komt voortdurend informatie van het spoor naar onze computers. Sinds kort weten we dat deze glasvezelkabels ook zeer gevoelig zijn voor trillingen. Slimme analyses hiervan kunnen vervolgens iets vertellen over het effect van treinen op de ondergrond en over de samenstelling en kleine bewegingen van de ondergrond. Thymo: “Maar het kan ons misschien ook helpen bij het traceren van spoorlopers, die vaak een oorzaak zijn van vertragingen. Samen met het Engelse Networkrail onderzoeken we of zo’n kabel gevoelig genoeg is om trillingen op te merken van mensen die langs het spoor lopen.” 

250 miljoen beelden per jaar

Volgens Thymo zijn de speciale meettreinen het mooiste ‘instrument’ dat we nu hebben. “Met name de videoschouwtrein. Camera’s op deze treinen maken per jaar 250 miljoen foto’s van het spoor vanuit verschillende hoeken. Mensen kunnen die onmogelijk met het blote oog selecteren en analyseren, maar een computer kan dat met een algoritme heel goed en razendsnel! Met deze trein speuren we onder andere naar scheuren in spoorstaven en defecte klemmen die spoorstaaf en dwarslegger verbinden. We kunnen ook meten hoe groot de scheur is en daarmee bepalen of er snel reparatie of vervanging nodig is. Als je maar genoeg beelden hebt, kun je allerlei problemen voor zijn en slijtage op het hele Nederlandse spoor in de gaten houden.”