Mysteries van de Inktpot : Voordat de Inktpot er was

Bolwerk St. Marie

De buitenplaats ontstond op het terrein dat vrijkwam na het ontmantelen van het bolwerk St. Marie. Het bolwerk werd in de zestiende eeuw, na de afbraak van kasteel Vredenburg, als laatste bolwerk toegevoegd aan de verdediging van de stad Utrecht. De verdediging verloor aan het eind van de zeventiende eeuw aan militaire betekenis.

De bochten rond het bolwerk hinderden de scheepvaart tussen de Vaartscherijn en de Vecht te veel. Burgermeester Moreelse ontmantelde daarom het bolwerk om de Catharijnesingel recht te trekken. Een deel van het water rond het bolwerk werd opgenomen in het park Nieuweroord.

Buitenplaats Nieuweroord

Het huis Nieuweroord kende een U-vorm en bestond uit twee verdiepingen. De voorzijde van het huis lag aan de kant van de Kruisvaart, nu de spoorlijn richting Arnhem. In de negentiende eeuw was Nieuweroord bekend als een theetuin en had het een recreatieve functie.

Dit veranderde toen rond 1850 Nieuweroord gekocht werd door F.H.C. baron van Heeckeren Brandsenburg.  Hij breidde het grondgebied van Nieuweroord uit met het terrein van het bolwerk van St. Marie en gaf tuinarchitect J.D. Zocher jr. de opdracht om een nieuw park rond zijn huis aan te leggen.

Hiermee ontstond één van de fraaiste parken van Utrecht. In 1870 sterft de baron en het park met daarin het huis wordt verkocht aan F. 's Jacob, de directeur van de Staatsspoorwegen. Hij breidde het park nog verder uit, door de aankoop van het naastgelegen terrein van de vroegere kwekerij Tulpenburg. 

Openbaar park Nieuweroord

Na de dood van de heer 's Jacob in 1901 kocht de gemeente de buitenplaats. Plantsoenopzichter J.J. Denier van der Gon bouwde het park om tot een populair openbaar wandelpark.

Auteur: Peter Knollema
Bronnen: Buitens in Utrecht (1982), Utrechts Archief
Foto's: Utrechts Archief