ProRail stopt na onderzoek met lozen van afvoerwater met PFAS bij Betuweroute

Gestopt met lozen 

In het voorjaar van 2024 deed ProRail in het kader van een vergunningsaanvraag onderzoek naar de samenstelling van het afvoerwater van de Botlektunnel en de Overkapping Barendrecht. Omdat daar verhoogde PFAS-concentraties werden aangetroffen, is daar direct gestopt met lozen. Het afvoerwater van de Botlektunnel en overkapping Barendrecht wordt sindsdien naar een verwerkingsbedrijf gebracht per vrachtwagen. ProRail heeft vervolgonderzoek laten doen naar de andere vier spoortunnels voor goederenvervoer op de route. Eind oktober bleek ook daar PFAS in het afvoerwater aanwezig te zijn en is ook daar vervolgens opdracht gegeven om het afvoersysteem af te sluiten.  

ProRail heeft de betrokken waterkwaliteitsbeheerders (waterschappen en Rijkswaterstaat) geïnformeerd over de resultaten van ons onderzoek en het afsluiten van de afvoer. Met hen zijn we in overleg over oplossingen, zoals het lozen van gezuiverd water of het afvoeren van afvoerwater naar een gespecialiseerde afvalverwerker. Voorlopig vangt ProRail het afvoerwater op in kelders bij de tunnels. De getroffen maatregelen hebben geen effect op brandblussystemen in de tunnels en veroorzaken geen verstoringen in het goederentreinverkeer.

Oorzaak verontreiniging  

De PFAS-vervuiling komt door de verplichting om schuimvormend blusmiddel te gebruiken in het bluswater in de sprinklerinstallaties. Dit middel kan vrijkomen als het blussysteem aan gaat bij gedetecteerde te hoge temperaturen en bij testen. Hoewel het bluswater na gebruik gescheiden wordt afgevoerd en de tunnels worden gereinigd, blijkt nu dat schuim-residu zich hecht aan het ballastbed en de betonconstructie van de tunnels. Wanneer regen- of lekwater door deze constructies stroomt, komt PFAS-houdend schuim-residu los. Dit wordt door het afvoerwater opgenomen. Gelukkig is er nooit een brand geweest in de tunnels, wel is het systeem geactiveerd voor testen en soms door een te hoge temperatuur in de tunnel.

Maatregelen en toekomst  

Het afvoerwater uit de tunnels wordt voorlopig opgeslagen en gesprekken met de waterkwaliteitsbeheerders richten zich op tijdelijke en structurele oplossingen. Op de korte termijn kunnen we water opvangen en afvoeren naar verwerkingsbedrijven, zoals bij de Botlektunnel gebeurt. Ook kunnen we het opgevangen water ter plekke zuiveren zodat de PFAS-concentratie afneemt en lozen mogelijk kan worden toegestaan door de gemeenten en/of de waterkwaliteitsbeheerders. Met hen zijn we in gesprek over de beste oplossing per locatie. Op de lange termijn werken we toe naar PFAS-vrije brandbestrijding.

Onderzoek

ProRail heeft opdracht gegeven voor een onderzoek naar PFAS-gerelateerde risico's voor werknemers van aannemers en ProRail in deze tunnels. Een eerste risicobeoordeling is in samenwerking met externe deskundigen gemaakt. Op basis daarvan ziet ProRail nu geen noodzaak tot voorschrijven van aanvullende ARBO-maatregelen voor onderhouds- en projectgerelateerde werkzaamheden en werkzaamheden aan de tunnelinstallaties. Onze aannemers zijn hiervan op de hoogte gesteld. De aanpak en (tussen)uitkomsten van vervolgonderzoek dat plaatsvindt, worden besproken met de werkkamers van RailAlert.

De verhoogde PFAS-concentraties zijn aangetroffen bij de volgende tunnels: Botlekspoortunnel, Overkapping Barendrecht, Pannerdensch Kanaalspoortunnel, Sophiaspoortunnel, Giessenspoortunnel en Spoortunnel Zevenaar