Vervolgonderzoek TNO naar stof­productie bij ballast­werkzaamheden

Compleet beeld

Zo krijgen we een compleet beeld van hoeveel en welk soort stof er van diverse stenen afkomt. Naast stofmetingen worden dit keer ook blootstellingsmetingen bij de spoorwerkers uitgevoerd. Ook meet TNO het effect van bepaalde arbomaatregelen die stofvorming tegengaan door ze tijdelijk gecontroleerd achterwege te laten. Ballast wordt dan niet natgehouden zoals gebruikelijk, maar droog verwerkt.

Waarom doen we onderzoek?

Veiligheid van spoorwerkers is erg belangrijk voor ProRail en de spooraannemers. De resultaten van de onderzoeken naar de ballast (die veelal bron van het -kwarts-stof is), dragen bij aan het evalueren en eventueel nemen van nieuwe arbo-maatregelen.

Bovendien kunnen we aan de hand van de resultaten beoordelen welke extra eisen we moeten stellen aan de ballaststeen voor gebruik in het Nederlandse spoor. Bijvoorbeeld aan de hoeveelheid kwarts een steen mag bevatten of hoeveel stof er bij verwerking mag vrijkomen.

Wat wordt onderzocht?

TNO wil zoveel mogelijk de stofproductie bij verschillende type werkzaamheden onderzoeken. Denk aan werkzaamheden met de kettinghor, het lossen van ballast uit wagons en ballastprofileren. De metingen worden uitgevoerd tijdens normale werkzaamheden en zullen ieder keer enkele uren duren.

Bij de onderzoeken naar het effect van de stofbeperkende arbo-maatregelen worden bijvoorbeeld sproeisystemen van machines even uitgezet. Dan wordt ballast dus helemaal ‘droog’ verwerkt. Daardoor is er kortstondig meer stofvorming mogelijk dan gebruikelijk. Deze onderzoeken worden ’s avonds laat of in de nacht uitgevoerd om het risico voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken. De metingen tijdens het werken met droge ballast zullen korter duren: maximaal 1 uur.

Kan er hinder ontstaan?

Om overlast voor de omgeving en de spoorwerkers zoveel mogelijk te beperken, worden de onderzoeken met droge ballast in de avond of nacht uitgevoerd. Dat doen we omdat we dan tijdelijk meer stof dan anders verwachten. Ter plekke zal een bouwmanager van ProRail, samen met een veiligheidskundige van de spooraannemer, steeds toezicht houden op het veilig uitvoeren van de onderzoeken.

De gewone metingen die TNO zal uitvoeren, worden tijdens reguliere werkzaamheden gedaan. Die metingen veroorzaken daarbij niet meer hinder voor de omgeving dan de spoorwerkzaamheden zelf.

Waar en wanneer wordt getest?

Bij werkzaamheden op onderstaande locaties gaat TNO onderzoek doen als de weersomstandigheden gunstig zijn, dat wil zeggen bij droog weer en weinig wind. Als het kort voor of tijdens de geplande onderzoeken geregend heeft, zal er minder stofvorming optreden en zullen de resultaten niet realistisch zijn voor het verwerken van droge ballast. Bij ongunstige weersomstandigheden wordt uitgeweken naar een andere optie.

TNO wil het eerste onderzoek tussen 12 en 16 juni uitvoeren in Zutphen, tijdens werkzaamheden aan het emplacement. Ze doen dan onderzoek met normale beheersmaatregelen en onderzoek naar droge ballastverwerking.

Update

De testen in Zutphen zijn goed verlopen. Aanvullend onderzoek is gedaan bij spoorwerkzaamheden tussen Alkmaar en Heerhugowaard op 27 juni. In het weekeinde van 23 juli tot en met 25 juli doet TNO nog onderzoek bij werkzaamheden in Barneveld.

Wat doen we met de resultaten?

De resultaten van de eerste onderzoeken die TNO deed in de zomer van 2020 leidden ertoe dat we voorlopig drie soorten ballaststeen uitsluiten voor het gebruik in het Nederlandse spoor. Als het onderzoek van TNO compleet is, gaan we op basis van de uitkomsten ervan een besluit nemen over welke stenen aannemers mogen kopen om in het Nederlandse spoor te verwerken.

We weten dan alles over hoeveel stof er per steensoort vrijkomt en wat de relatie is tussen de hoeveelheid kwarts in een steen en de stofproductie. Dit helpt de spoorsector ook met het eventueel aanscherpen van de arbo-regels voor het werken met ballast. De resultaten van dit onderzoek worden eind van de zomer van 2021 verwacht.